یادداشت معاون علمی و فناوری رئیس جمهور پیرامون اهمیت گیاهان دارویی در کشور

اگر آب، مایه حیات است، بی شک گیاهان، بخشنده عمق به آن هستند. انسان به مدد تدبیر باریتعالی، بر روی کره خاکی، ماندگاری اش را ریشه دوانیده و اشرفیت اش را بر مخلوقات، تثبیت کرده است. گیاهان، دریچه ورود انسان به دنیای پیچیده هستی، بر روی زمین بوده است و همانا روزنه ای برای حفظ سلامتی یا بازیابی آن.

طب و پزشکی نیز از این دیرباز، به مدد گیاهان، سلامتی را برای شهروندان و همنوعان، تضمین کرده است. دوران طلایی علم در ایران و اسلام هم، رنگ سبز سلامتی را با شناسایی گیاهان متعدد دارویی، ردای خود کرد و هنوز هم از آن حاصلخیزی علمی، همه جهانیان، برداشت می کنند.

اما امروز، بیش از هر زمان دیگری، برخلاف مدرنیزه شدن فضای علوم پزشکی، به گیاهان دارویی و پیرو آن؛ طب سنتی، نیاز داریم. این مقوله علاوه بر آنکه محیط زیست فیزیکی و روانی پیرامون انسان را پاکتر و سرزنده تر نگاه می دارد، جذابیت های بیشتری هم دارد و تنوع در آن، درخشننده تر و گیراتر است.

پس، تجاری سازی، برندسازی و استانداردسازی و سهولت در روند صدور محصولات فناوری و فرآوری شده گیاهان دارویی ایرانی، یک اولویت به حساب می آید. ضمن آنکه، دمیدن روح دانش بنیان در حوزه گیاهان دارویی و طب سنتی، اساس اقتصاد مقاومتی را نیز در کشورمان، محکم تر و پابرجاتر می کند. این امر، سایه شوم خام فروشی را نیز تا حد قابل اعتنایی، از سرمان کمرنگ تر خواهد کرد.

با این حال، برای آنکه بتوانیم در شعارهایی که سر می دهیم، تا حد زیادی کسب موفقیت کنیم، می باید که نیازهای خودمان و نیازهای دیگران را به خوبی شناسایی کنیم و برای انتخاب راه درست، فرهنگ اش را هم ایجاد کنیم. کشور ما از نگاه آمار، یکی از غنی ترین کشورها و اقلیم های کره خاکی را در رویش و پرورش گیاهان دارویی دارد. طب سنتی هم قدمت اش در ایران، بر کسی پوشیده نیست. پس می ماند بازنگری مجدد به نیازها و داشته هایمان و اینکه از این همه نعمت های شگفت انگیزمان، چگونه بهترین بهره مندی را داشته باشیم.

اشتغال زایی و رونق کسب و کار دانش بنیان بومی در کشور، یکی دیگر از امتیازات مهمی است که گیاهان دارویی، در ذات اش، آشکار و پنهان است. با توجه به چهار فصل بودن و رنگارنگی اقلیم ایران، ما می توانیم بهره های فراوان ببریم و شغل های ارزشمند و سربلندکننده ای را برای جوانان و تحصیلکرده ها و زحمت کشان مان متصور شویم. در چنین شرایطی است که علاوه بر توسعه علمی، افزایش تولید و درآمدزایی چشمگیر؛ از انقراض و فراموشی گونه های مختلف و ارزشمند گیاهان دارویی و منحصربه فرد ایرانی نیز ممانعت کنیم.

در این مسیر، توجه به منابع مکتوب و مستندات تاریخی و ارزشمندمان، کمک حالمان خواهد بود. انتظار این است که ما ایرانیان، بیش از هر کس دیگری، دلمان به حال داشته هایمان بسوزد. بنابراین منابع ارزشمندی که از گذشته برایمان به جا مانده است را می باید بازنگری کنیم و از دنیای پر رمز و راز و کارگشای گیاهان دارویی و طب سنتی، آگاهی بیشتری کسب کنیم. این امر خود یک عزم ملی را می طلبد که تعامل و همکاری نهادها و دستگاه های متعدد و مختلف، ضرورتی انکارناپذیر دارد. از نهادهای علمی و پژوهشی گرفته تا نهادهای فرهنگی و اجتماعی، می باید در کنار هم قرار گیرند و گلستان ایران را از غبارهای ناخواسته زمانه، بزدایند.

دکتر سورنا ستاری

معاون علمی و فناوری رییس جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان